Terugblik kennissessie ‘Liften en regels’
Binnen de Technische Commissie van VLR is veel kennis van wet- en regelgeving aanwezig, mede door actieve deelname in verschillende nationale en internationale commissies op het gebied van normen. VLR heeft Rudi van Seters dan ook gevraagd om in een kennissessie aan ons een inzicht te geven van wat er allemaal speelt. Hij weet niet alleen inhoudelijk veel, maar ook over hoe regelgeving tot stand komt. Een uur is natuurlijk veel te kort, maar resulteerde wel in een mooi globaal overzicht. Het bewijst ook hoe belangrijk het is voor bedrijven in onze industrie om op de hoogte te zijn van wat er speelt en ook om daar inspraak in te hebben.
Europees
De Europese Unie (EU) kent verschillende niveaus van regelgeving. Zo zijn er Verordeningen en Besluiten. Dat zijn regels die in de hele EU van toepassing zijn. Richtlijnen geven ieder land binnen de EU de ruimte om ze al dan niet over te nemen. En Aanbevelingen en Adviezen hebben geen bindend karakter. De meeste normontwikkelingen worden besproken in de CEN – European Committee for Standardization (www.cen.eu).
Nederland
In Nederland ligt het zwaartepunt bij de Stichting Koninklijk Nederlands Normalisatie Instituut, beter bekend als de NEN. Wist je dat er 550 normcommissies zijn en 5500 actieve normcommissieleden? De NEN vaardigt een vertegenwoordiging af naar de CEN, Rudi is daar één van. VLR is deelnemer in de normcommissie 345013, Liftveiligheid waarin wordt gesproken en gestemd over normwijzigingen en interpretaties. Ook beheert en publiceert de NEN de in Nederland aanvaarde internationale (ISO, IEC), Europese (EN) en nationale normen (NEN). Zo kennen veel normen “NEN-EN-…”.
Huidige situatie
Voor liften kennen we de Richtlijn Liften 2014-33-EU, waarin de essentiële veiligheids- en gezondheidseisen voor liften staan. De CEN maakt geharmoniseerde normen, die beschrijven hoe je aan de eisen kunt voldoen. Als een fabrikant in overeenstemming met deze norm produceert, ontstaat “vermoeden van conformiteit”. In Nederland is het Warenwetbesluit Liften van kracht. Deze wet verwijst weer naar de Europese Richtlijn Liften 2014-33-EU. Daarnaast hebben we het Bouwbesluit en de Arbeidsomstandighedenwet, die aanvullende eisen stellen.
Historie tot nu
We stonden stil bij de historie van de regelgeving. Die zullen we hier niet helemaal herhalen. Wel is belangrijk dat liften in principe gekeurd worden volgens de vervaardigingsnorm. Dus nieuwe regels gelden meestal niet voor bestaande liften, alhoewel er wel uitzonderingen zijn.
De belangrijkste normen
Belangrijke normen voor nu zijn de NEN-EN 81-20 over de vervaardiging van liften en de NEN-EN 81-21 over nieuwe liften in bestaande gebouwen, waarbij er soms beperktere ruimten zijn. Daarnaast is er de NEN-EN 81-28 over alarmmeldingen, die weer geldt voor liften die gebouwd zijn onder de NEN-EN 81-20 (en dus niet voor oudere liften) met daarin onder andere de eis om iedere drie dagen de spreek-luisterverbinding te testen. Ook bekeken we de NEN-EN 81-58 over brandwerendheid van schachtdeuren, iets wat op dit moment erg actueel is. De NEN-EN 81-70 zegt iets over toegankelijkheid van liften, met name voor mensen met een beperking. Deze norm is niet verplicht, maar klanten kunnen er wel om vragen. De NEN-EN 81-71 beschrijft waar materiaal aan moet voldoen, om het vandaalbestendig te mogen noemen. Ook deze norm kent geen verplichtend karakter. Voor gebruik van liften door de brandweer kennen we de NEN-EN 81-72. Dit kan worden geëist door het Bouwbesluit of een verzoek van een klant zijn. Tot slot kennen we de NEN-EN 81-73 die beschrijft hoe liften zich moeten gedragen in geval van brand. Ook dit is geen verplichte norm.
Duurzaamheid
Speciale aandacht was er voor regelgeving op het gebied van duurzaamheid VDI 4707 en ISO 25745, een praktijkrichtlijn resp. norm voor het bepalen van de energieprestatie van liften en roltrappen dat eisen stelt aan het energiegebruik, zowel tijdens het gebruik als tijdens stilstand wanneer de lift of roltrap niet gebruikt wordt. Deze regels zijn optioneel volgens klantspecificatie maar verplicht bij Breeam of LEED.
Bestaande liften
In de opsomming mocht de NEN-EN 81-80 SNEL (Safety Norm Existing Lifts) niet ontbreken. Een mooi voorbeeld van een norm die in verschillende landen een verschillende status heeft. In Nederland hadden we met onze Nederlandse NEN 1081 al een relatief hoog veiligheidsniveau gerealiseerd met weinig ongevallen. Daarom heeft de SNEL de status van een aanbeveling, maar kent geen verplichtend karakter. Echter zijn veel van deze voorzieningen zo voor de hand liggend, dat er wel een aansprakelijkheidsrisico is voor de gebouweigenaar als deze zich hier niet aan conformeert. De eisen zijn te veel om allemaal te noemen, vandaar dat we ons beperken tot de meest belangrijke die ook in de Europese Aanbevelingen 95/216/EG zijn opgenomen:
- Kooi-afsluiting
- Controle op draagkabels
- Gelijkmatig versnellen en stopnauwkeurigheid
- Noodverlichting in kooi
- Spreek-/luister in kooi
- Voorziening tegen ongecontroleerde opwaartse beweging
- Voorziening tegen ongecontroleerde neerwaartse beweging
- Verdiepingsindicatie in kooi
- Asbest in remvoering
- Bedieningsfuncties bereikbaar voor mindervaliden
Betrokkenheid VLR
De VLR is onder meer betrokken in de volgende ‘platforms’:
- SBCL
- CCvdL (onderdeel van SBCL)
- NEN
- CEN
- ELA Code & Standards Committee / Digitalisation & Cybersecurity Committee
We kijken terug op een leerzame kennissessie. Voor vragen over regelgeving kunt u altijd contact opnemen met ons. VLR zal altijd een inhoudelijk antwoord geven of doorverwijzen naar de juiste instantie.
