Circulariteit in de liftenbranche
Bron: Madaster
Op 3 maart was Madaster te gast bij de Technische Commissie (TC) van de VLR. Deze bijeenkomst, die voorafgaand aan de Technische Commissie plaatsvond, was toegankelijk voor alle VLR-leden. De TC onderzoekt, naar aanleiding van een uitvraag van het bestuur, wat circulariteit als onderdeel van duurzaamheid gaat betekenen voor de aangesloten leden. Moet de branche daarin mee? En zo ja, waaraan moet men zich dan conformeren en wat zijn daar de gevolgen van? Samen met Madaster, beheerder van het materiaalpaspoort, werden de mogelijkheden besproken.
Circulariteit als maatschappelijk thema
Nederland staat voor de transitie naar een circulaire economie. Het Rijksbrede programma ‘Nederland Circulair in 2050’ (2016) geeft dit duidelijk aan: 50% minder primair grondstofverbruik in 2030 en een volledig circulaire economie in 2050. Deze transitie geldt ook voor de bouwsector. De doelstellingen daarvoor zijn uitgewerkt in de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie (2018) en het bijbehorende Uitvoeringsprogramma (2019). Eén ding is duidelijk: ‘circulair’ is, zowel in de bouw als daarbuiten, een van de belangrijke maatschappelijke thema’s van dit moment. De circulaire economie is een manier om het wereldwijde grondstofverbruik en de productie van afval terug te dringen. Daarmee draagt het bij aan de integrale duurzaamheidsopgave waar we voor staan: het tegengaan van klimaatverandering, biodiversiteitsverlies en overbelasting van de aarde. Dit vraagt een wijziging van onze huidige systemen, die op dit moment veelal gebaseerd zijn op een lineaire economie. Voor de bouwsector betekent dat onder andere meer en hoogwaardiger hergebruik van materialen, producten en elementen en een andere aanpak in produceren, uitvragen, ontwerpen en uitvoeren van bouwprojecten. Het is velen inmiddels wel duidelijk dát we moeten veranderen. Hoe we deze verandering met elkaar gaan realiseren en wat daarvoor nodig is, is nog een zoektocht. We staan immers nog aan het begin van deze transitie.
Het belang van een circulaire economie
In 2018 heeft er al een door de ELA georganiseerde conferentie plaatsgevonden met als thema: “Lifts and Escalators in a Sustainable Future”, waar de transitie van lineaire economie naar circulaire economie werd beschreven. In een wereld waar de voorraad grondstoffen eindig is moeten we wel richting een circulaire economie en moet iedereen daar in mee. Die mindset moeten we omarmen om het tot een succes te maken. Belangrijk is dat we gewoon starten en beginnen met circulariteit als volwaardig component van producten te beschouwen. Dit begint al vanaf het ontwerp en productie tot aan het gebruik, hergebruik en de restwaarde. We spreken dus over restwaarde en níet over afval.
Van afval naar restwaarde met materiaalpaspoort
Hoe voorkom je dat restwaarde géén afval wordt? Door het een identiteit te geven. Dit kan door middel van een materiaalpaspoort waarin de herkomst, het productiejaar, het basismateriaal en de initiële waarde is vastgelegd. Het product wordt dan traceerbaar en een asset aan een gebouw. Daarmee vertegenwoordigt het een waarde en is op deze manier aan het eind van de exploitatie niet per definitie afval. Integendeel, het is materiaal dat hergebruikt kan worden.
Hoe moeten we dat doen? De voorkeur gaat uit naar uniformiteit van registreren. Er zijn partijen die dat al doen voor andere bouw gerelateerde producten. Wellicht kunnen we daar gebruik van maken. Een andere optie is het toevoegen van een Bill of Materials aan het liftdossier. Dit zou wellicht naast een centrale registratie kunnen. Momenteel sluiten we geen enkele optie uit. Als liftenbranche leveren we bij iedere nieuwe of gemoderniseerde lift een liftboek met technische gegevens, Dat zou een mooi begin kunnen zijn voor het materiaalpaspoort. Misschien zijn we dichterbij dan we denken.
Madaster presenteerde de TC een methode hoe we een circulaire economie kunnen faciliteren door middel van het materiaalpaspoort. Madaster is een Kadaster voor materialen, oftewel een online register. Hierin kunnen de materialen die voor een gebouw zijn gebruikt worden geregistreerd. Madaster heeft een platform met vier producten:
-
Bron: Madaster
Gebouw Dossier
- Materiaal Paspoort van gebouw
- Financiële waardering van de materialen in het gebouw
- Circulariteit Index
De eerste drie punten spreken voor zich, punt vier betreft een samengestelde score van het percentage herbruikbare materialen en het percentage hergebruikte materialen. Accountancy regels stimuleren zo gedetailleerd mogelijk een gebouw te waarderen. Hierdoor blijft er als gevolg van de bovenstaande vier punten altijd een restwaarde van een gebouw over en dus géén afval.
De TC zal zich de komende tijd verder verdiepen in circulariteit in de liftenbranche en staat open voor suggesties vanuit de leden.
